Mọi vật trên thế gian này đều có khí. Khí là thứ không nhìn thấy, nhưng điều phối tất cả vận hành từ động tĩnh của trời đất đến an loạn trong lòng người. Khí thuận thì thân yên, tâm an, ý sáng. Khí nghịch thì bệnh sinh, trí loạn, thần tán. Người xưa học khí trước khi học y, dưỡng khí trước khi tu tâm. Và trong tất cả các cách dưỡng khí, không gì tinh tế và thầm lặng bằng hương.

Hương đúng nghĩa cổ không phải là mùi. Hương là khí đã tụ, là tinh hoa của đất trời được hun đúc qua thời gian và vật chất, nên có thể vượt khỏi vạn tượng mà vẫn giữ được tính chân nguyên. Các loại hương chân chính vốn sinh trưởng trong núi sâu rừng thẳm, hấp thụ tinh hoa nhật nguyệt mà tụ khí thành hương, ấy gọi là hạng thượng phẩm.

Trần Thị Hương Phổ có viết: "Hương là chính khí của trời đất. Khí thanh khiết thì bay lên, khí đục thì lắng xuống, vì vậy nó có thể thông với thần linh, làm lay động lòng người." Cho nên hương là phép dẫn vô hình trong vũ trụ.

Trong lịch thư hương cổ có một bản ghi gọi là Thập Đức Hương, tức mười đức hạnh mà người dùng hương tiếp thụ được trong quá trình dùng hương. Mười phẩm ấy phần nằm trong bản chất vật liệu, phần quan trọng hơn nằm trong đạo khí mà người xưa đã thấm nhuần. Bởi vì hương chỉ là chất dẫn, còn đạo vốn nằm ở nhân.

Trầm hương là một chất dẫn trọn vẹn nhất cho mười phẩm đức ấy, được xếp bậc nhất trong Tứ đại danh hương không phải vì mùi mà vì khí. Trầm là khí chính của đất trời, vào thân qua hơi thở, đi vào tâm qua cảm ứng, đi vào nhà qua chiều bay của làn khói.

Trầm không chữa lành nhưng lại có thể đưa người về trạng thái có thể tự chữa. Trầm tiễn khí cũ tan để khí mới được sinh. Không phải hương nào cũng có đức và cũng không phải ai cũng sống được cùng hương. Nhưng nếu có một ngày muốn bước ra khỏi vùng nhiễu của đời sống mà không cần đi đâu xa, hãy thử ngồi yên cạnh một nén trầm.

Là hậu nhân của đạo khí, Trầm hương Ân Vũ chỉ mong góp một phần nhỏ, tiếp dẫn mười phẩm đức này đến với những ai còn giữ một chỗ yên trong lòng để tiếp nhận hương. Chuỗi bài viết này không phải để ca tụng trầm, cũng không cố làm sống lại những giá trị đã lùi vào quá khứ mà là mười lần nhìn lại những phẩm chất vi tế mà người xưa từng sống chung qua một nén hương đang cháy. Để chúng ta nhận ra một làn hương có thể là chiếc cầu khí mảnh nhất để bạn trở về với chính mình, mà không cần đi đâu xa cả.

MƯỜI ĐỨC HƯƠNG CỦA TRẦM

Trong văn hóa cổ Đông phương, “hương” chưa bao giờ chỉ được hiểu là thứ để làm thơm. Hương trong gốc nghĩa là khí thanh tụ lại thành dạng mùi, nhưng mang khả năng điều khí, an thần, thông thiên và khai sáng. Và trong số muôn hương, trầm được tôn là khí chính của trời đất vì sinh từ thương tích, kết trong âm thầm, và giữ được khí thuần khi đốt lên.

Trầm hương là hạng bậc nhất trong Tứ đại danh hương cổ: Trầm, Đàn, Long, Xạ. Không phải vì thơm mà vì có khí, không phải vì lan xa mà vì đi sâu.

Nền y học cổ truyền Trung Hoa xem trầm như vị thuốc thượng phẩm để dưỡng thân. Trong "Tứ khố toàn thư" có ghi chép tỉ mỉ và nói về những loại trầm chỉ dành cho thiên tử. Còn trong các môn chính giáo tu luyện coi trầm là pháp khí để "thông thiên địa".

Xã hội cổ đại với chiều dài lịch sử đã xây dựng cả hệ thống triết lý quanh trầm hương: mùi ngọt ấm tượng trưng cho nhân, vị đắng tượng trưng cho trí, khói tỏa không tan biểu hiện chữ tín. Người xưa ví trầm như quân tử "bên ngoài khiêm nhường, bên trong phẩm chất cao quý" càng đốt càng tỏa hương thơm ngát.

Trầm không chỉ là một mùi, mà là một dòng khí mang theo phẩm chất. Trầm là thượng hương, vừa nuôi dưỡng vừa chỉ cho hậu thế một con đường tu dưỡng. Người xưa gọi đó là Thập Đức Hương, nhưng với người dùng trầm, ấy là Mười Đức của Trầm.